نقش منیزیم در کشاورزی

منیزیم (Mg):

منیزیم یکی از اجزای مولکول کلروفیل بوده که در مرکز آن قرار دارد و برای فعالیت تعداد زیادی از آنزیم­هایی که در انتقال گروه فسفات دخالت دارند و ساخت روغن مورد نیاز می­باشد. این عنصر در فعال­سازی آنزیم­های دخیل در تنفس، فتوسنتز، ساخت DNA و RNA نقش مهمی ایفا می­کند. منیزیم جذب سایر عناصر غذایی بخصوص فسفر را تنظیم می­کند و بعنوان انتقال دهنده فسفر به دانه ها در گیاهان عمل می­کند. در تولید هیدروکربن ها و مواد قندی موثر است. وجود منیزیم برای تداوم سوخت و ساز نوری و چرخه اسید سیتریک در تنفس سلولی اهمیت حیاتی دارد. در غلات منیزیم از طریق تشکیل فیتات منیزیم و پتاسیم سبب تشکیل نشاسته می­شود. در ایران در حاشیه کویر نشان میدهد که این خاک ها دارای منیزم کافی می­باشد. ولی در خاکهای شمال و غرب کمبود این عنصر دیده می­شود. منیزیم به صورت دو ظرفیتی جذب گیاه می­شود. مقدار مناسب منیزیم در خاکهای زراعی با روش استات آمونیوم نباید از 750 میلی­گرم در کیلوکرم کمتر باشد در غیر این صورت مصرف حاوی منیزیم توصیه می­شود. از محصولاتی که حساس به کمبود منیزیم می باشد می­توان به ذرت، سیب زمینی، پنبه، مرکبات، انگور، چغندرقند و غلات اشاره کرد.  مقدار منیزیم در بافتهای گیاهی حدود 15/0 تا 1 درصد وزن خشک برگها می­باشد. مقدار Mg در برگها با افزایش سن گیاه افزایش یافته بطوریکه بیشترین غلظت در برگهای پیر دیده می­شود. البته بایستی به این نکته اشاره داشت که مصرف منیزیم در شرایط نور زیاد در تابستان در محصولات گلخانه ای در شرایط بدون خاک بایستی بیشتر از زمستان تنظیم گردد. یعنی در شدت نور بالا کمبود منیزیم رخ می­دهد.

اشکال قابل جذب منیزیم برای ریشه: منیزیم موجود در محلول خاک Mg²⁺ بوده و در محلول خاک بصورت قابل تبادل روی کلوئیدها موجود می­باشد و شاید یکی از کاتیون­هایی است که به بیشترین مقدار در خاک­هایی با pH بالا پیدا می­شود و نیازی به مصرف منیزیم نیست. قابلیت جذب منیزیم با کاهش pH کمتر از 4/5 بشدت کاهش می­یابد. بنابراین در شرایط اسیدی و در کشت­های بدون خاک لازم است منیزیم مصرف شود.

حرکت منیزیم در خاک  و جذب توسط ریشه: تامین منیزیم به ریشه بستگی به تماس ریشه، حرکت توده ای و انتشار آن دارد که حتی اگر منیزیم به حد کافی در خاک باشد مکانیسم عمده توسط حرکت توده­ای است. کمبود منیزیم در خاک­هایی که رطوبت کافی ندارد دیده می­شود.

کمبود منیزیم: منیزیم عنصر پرتحرکی بوده و لذا کمبود آن ابتدا در برگهای مسن بصورت کلروز بین رگبرگی نمایان می­شود. چنانچه کمبود آن شدید باشد برگها کاملا زرد یا سفید می­شوند چون کلروفیلی سنتز نمی­شود و نهایتا در کمبود شدید نکروزه نیز بوجود می­آید. ظهور لکه­های قرمز تا ارغوانی در برگ و ریزش برگ­ها قبل از بلوغ.  رشد ناقص و کوتاه در گوجه فرنگی و حبوبات و چاودار و توتون و ...کلروز در برگهای فوقانی البته با رگبرگ سبز. تولید برگهای قرمز با رگبرگ سبز در پنبه، راه راه شدن برگ در سورگوم و ذرت.

کودهای منیزیمی:

برای خاکهای اسیدی معمولا با مصرف آهک دولومیتی یا سایر مواد منیزیم دار می­توان پی اچ را بین 8/5 و 5/7 نگه داشت. کود آهک دولومیتی حاوی 6 تا 12 درصد Mg و نامحلول در آب، کود سولفات منیزیم با 18 درصد  Mg و کم محلول در آب، کود سولفات منیزیم (اپسوم) با 10 درصد Mg و محلول در آب، کود پتاسیم سولفات منیزیم با 11 درصد Mg و محلول در آب و کود اکسید منیزیم با 50 تا 55 درصد Mg و کم محلول در آب.